Αγαπητοί.. (προσφωνήσεις)
Καταρχάς θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για τη σημερινή πρόσκληση. Και θα ήθελα να συγχαρώ την ανεξάρτητη πρωτοβουλία «Για τη Λεμεσό» για τη διοργάνωση αυτής της συζήτησης. Και οφείλω να σημειώσω ότι η πρωτοβουλία αυτή γίνεται από μια ανεξάρτητη κίνηση που στο όνομα της, έχει την Πόλη με – ίσως – το μεγαλύτερο πρόβλημα στο θέμα της προσιτής στέγης.
Το θέμα «Προσιτή Στέγη» δεν είναι απλά ένα ακόμα επίκαιρο θέμα για το οποίο θα κάνουμε μια συζήτηση. Είναι ένα περίπλοκο και πολυδιάστατο πρόβλημα με τεράστιες προεκτάσεις αλλά και συνέπειες στην κοινωνία.
Η πρόσβαση σε προσιτή στέγη, πρέπει να αποτελεί δικαίωμα του κάθε συμπολίτη μας, του καθενός που επιλέγει να ζήσει και να εργαστεί στον τόπο μας. Από την άλλη, η έλλειψη πρόσβασης σε προσιτή στέγη έχει μεγάλες οικονομικές, δημογραφικές και κοινωνικές συνέπειες.
Αφορά τους νέους και τις νέες του τόπου μας που θέλουν να ανεξαρτητοποιηθούν και να δημιουργήσουν. Δυστυχώς, όλο και περισσότεροι νέοι, είτε παραμένουν, είτε επιστρέφουν στην πατρική τους εστία, μπροστά στην αδυναμία να έχουν τη δική τους στέγη.
Αφορά τα νέα ζευγάρια που θέλουν να δημιουργήσουν και να στεγάσουν τη δική τους οικογένεια.
Αφορά τους φοιτητές, είτε Κύπριους είτε από το εξωτερικό. Πως μπορούμε να μιλούμε για την Κύπρο ως εκπαιδευτικό κέντρο στην Ανατολική Μεσόγειο, όταν η πρόσβαση σε στέγη για τους φοιτητές θα είναι σχεδόν αδύνατη;
Αφορά τους ξένους εργαζόμενους, που επιλέγουν να εγκατασταθούν και να εργαστούν στην Κύπρο. Αντίστοιχα, πως μπορούμε να μετατρέψουμε την Κύπρο σε τόπο επιλογής ξένων εταιρειών για μετεγκατάσταση εδώ, σε επιχειρηματικό κόμβο, όταν δεν θα υπάρχει προσιτή στέγη;
Αφορά και τους ευάλωτους συμπολίτες μας. Αυτούς που έχουν πραγματική ανάγκη. Που έχουν ανάγκη στήριξης προκειμένου να εξασφαλίσουν τη δική τους στέγη.
Δυστυχώς, βρισκόμαστε σήμερα ενώπιων σοβαρών προκλήσεων σε ότι αφορά το θέμα της στέγης. Στην εξίσωση, οφείλουμε να βάλουμε και τις αντικειμενικές συνθήκες: τη μεγάλη αύξηση του κόστους υλικών και κατασκευής των ακινήτων ως αποτέλεσμα τόσο του πολέμου στην Ουκρανία όσο και του πληθωρισμού η οποία κατ’ επέκταση οδηγεί και στην αύξηση των τιμών των ακινήτων. Τη μεγάλη αύξηση των δανειστικών επιτοκίων, που δυσκολεύουν τρομερά την πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Γεγονότα που δημιούργησαν ένα εξαιρετικά αρνητικό περιβάλλον και κατέστησαν εξαιρετικά δύσκολη την απόκτηση ή ενοικίαση στέγης.
Την περασμένη εβδομάδα, σε μια συνέντευξη, ρωτήθηκα για το ποιος ευθύνεται για τη σημερινή κατάσταση στο στεγαστικό.
Θα επαναλάβω αυτό που απάντησα και στην ερώτηση: δεν είναι θέμα απόδοσης ευθυνών. Το στεγαστικό πρόβλημα και η εξεύρεση προσιτής στέγης δεν αποτελεί χαρακτηριστικό μόνο της Κύπρου αλλά είναι σίγουρα πανευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο φαινόμενο.
Άρα παρά να επιδοθούμε σε μια συζήτηση απόδοσης ευθυνών, ο Σύνδεσμος μας, Ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Ανάπτυξης Γης και Οικοδομών, ένας Σύνδεσμος που εκπροσωπεί τη συντριπτική πλειοψηφία των εταιρειών του κλάδου, επιλέγουμε να επικεντρωθούμε στην προσπάθεια για αντιμετώπιση του προβλήματος, μέσα από τη συζήτηση και τη συνεργασία.
Ο Σύνδεσμος μας, έχοντας ψηλά στις προτεραιότητες του το εν λόγω ζήτημα, κατά το προηγούμενο διάστημα πραγματοποίησε σειρά συναντήσεων με εμπλεκόμενους φορείς, προωθώντας τις θέσεις και εισηγήσεις του. Σε αυτό το πλαίσιο συναντηθήκαμε με το Υπουργείο Εσωτερικών, ενώπιον του οποίου καταθέσαμε προτάσεις που θα μπορούσαν να βοηθήσουν την προσπάθεια που καταβάλλεται για διαμόρφωση μίας αποτελεσματικής στεγαστικής πολιτικής, με μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα. Πολύ σημαντική αξιολογούμε και τη συνεργασία που έχουμε με το ΕΤΕΚ, με του οποίου τις προτάσεις για προσιτή κατοικία, για επανασχεδιασμό των διαδικασιών, για βέλτιστη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων με σαφή χρονοδιαγράμματα πάντα στο πλαίσιο ολοκληρωμένης κρατικής πολιτικής, συμφωνούμε απόλυτα.
Ποιο είναι το ζητούμενο λοιπόν;
Μπορούμε να συμφωνήσουμε, ότι το ζητούμενο είναι να αυξηθεί η προσφορά στέγης που να καλύπτει τις ξεχωριστές ανάγκες κάθε κατηγορίας συμπολιτών μας. Άρα το ζητούμενο είναι να πετύχουμε η προσφορά να ξεπεράσει τη ζήτηση.
Να μου επιτρέψετε λοιπόν, στα επόμενα λίγα λεπτά που έχω να αναφερθώ στις κύριες προτάσεις του Συνδέσμου μας, για την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος:
Πρώτο, η εκπόνηση από το κράτος μιας ολοκληρωμένης στεγαστικής πολιτικής και σχέδιο Νήσου που θα βοηθήσει στον σωστό προγραμματισμό δομημένου προϊόντος για ολικό και μακροχρόνιο σχεδιασμό. Το Υπουργείο Εσωτερικών όπως έχουμε ενημερωθεί εργάζεται ήδη για τη διαμόρφωση αυτής της νέας στεγαστικής πολιτικής και ο Σύνδεσμος μας είναι ένας από τους φορείς που συνεργάζεται μαζί του προς επίτευξη αυτού του στόχου. Μιας στεγαστικής πολιτικής που να έχει κοινωνικό προσανατολισμό και να στηρίζει όσους συμπολίτες μας έχουν ανάγκη.
Δεύτερο, η δημιουργία του Φορέα Στεγαστικής πολιτικής: Θα είναι αρμόδιος για την έρευνα και τη συλλογή στοιχείων σε σχέση με το οικιστικό απόθεμα. Θα καθορίζει τους στόχους για τα επόμενα χρόνια σε συνεργασία με διάφορους φορείς, συνδέσμους, κυβερνητικά τμήματα και το ΕΤΕΚ.
Τρίτο, η αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας και των καθυστερήσεων στην έκδοση αδειών. Σήμερα, χιλιάδες αναπτύξεις είναι στοιβαγμένες στην αναμονή. Με ότι αυτό συνεπάγεται για το ζητούμενο που είναι η εισαγωγή νέων έργων στην αγορά, αλλά και οι συνέπειες που έχει στην αύξηση των τιμών των ακινήτων. Στόχος όλων πρέπει να είναι με τη λειτουργία και των νέων οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, να γίνει ριζική αλλαγή στις διαδικασίες, και με τη χρήση της τεχνολογίας να πετύχουμε το ζητούμενο: ταχύτητα.
Τέταρτο, η επίσπευση στη έκδοση τίτλων ιδιοκτησίας. Οι τίτλοι ιδιοκτησίας θα πρέπει να εκδίδονται με την ολοκλήρωση εγκατάστασης ρεύματος και παράδοσης ενός ακινήτου. Αυτό θα είναι πλήρως εφικτό εάν ξεκινά η διαδικασία τιτλοποίησης με την ολοκλήρωση του κελύφους και χρησιμοποιηθούν ορκωτοί ελεγκτές που θα βοηθήσουν στην επίσπευση της διαδικασίας
Πέμπτο, η αναθεώρηση των ελάχιστων εμβαδών και των αναλογιών μονάδων. Όπως επίσης και η αξιοποίηση αδρανούσας γης και η ενοποίηση μικρών τεμαχίων. Οι ανάγκες της αγοράς έχουν αλλάξει, η ζήτηση έχει διαφοροποιηθεί και θα πρέπει να προσαρμοστούμε. Οι υφιστάμενοι περιορισμοί, συγκρούονται με αυτό που θέλουμε, που είναι η κάλυψη της πραγματικής ζήτησης. Το αποτέλεσμα, είναι η περαιτέρω αύξηση των τιμών.
Έκτο, να εξετάσουμε το θέμα το άδειων κατοικιών και το πώς αυτές μπορούν να μπουν προς ενοικίαση. Για παράδειγμα, μεγάλος αριθμός αγοραστών είχαν αγοράσει οικίες ή διαμερίσματα ως πρώτη κατοικία. Με βάση τη νομοθεσία δεν δικαιούνται να τις ενοικιάσουν. Μια λύση θα ήταν να επιτραπεί η ενοικίαση των μονάδων μέσω ενός σχεδίου αποπληρωμής του επιπλέον ΦΠΑ που πρέπει να καταβληθεί. Με αυτό τον τρόπο και το κράτος έχει έσοδα και αυξάνεται το απόθεμα στην αγορά για να καλύψει τη ζήτηση οδηγώντας σε μείωση των ενοικίων.
Έβδομο, να αξιοποιήσουμε καλές πρακτικές από χώρες του εξωτερικού. Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε σε όλα τον τροχό. «Help to Buy», «Build to Rent», «Shared Ownership». Υπάρχουν διάφορα σχέδια σε άλλες χώρες με ευνοϊκό δανεισμό και αποπληρωμή, φορολογικές ελαφρύνσεις και άλλα που βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση.
Την ίδια ώρα, δεν μπορούμε να βλέπουμε το στεγαστικό πρόβλημα, ξεκομμένο από άλλα θέματα που εμμέσως το επηρεάζουν: το κυκλοφοριακό πρόβλημα. Τις δημόσιες συγκοινωνίες. Τη ρύθμιση της τηλεργασίας.
Φίλες και Φίλοι,
Δεν έχω το χρόνο για να παραθέσω όλες τις προτάσεις μας. Όμως ο Σύνδεσμος μας έχει ήδη προχωρήσει στην κατάθεση των θέσεων του ενώπιον του Υπουργείου Εσωτερικών, δηλώνοντας παράλληλα τη θέληση του να συμβάλλει στην προσπάθεια για διαμόρφωση μίας ολοκληρωμένης στεγαστικής πολιτικής.
Στην προσπάθεια για αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος έχουμε ευθύνη όλοι, κράτος και ιδιώτες να συμβάλλουμε εποικοδομητικά για επίλυση του. Ευθύνη του κράτους είναι η εφαρμογή πολιτικών που να εκσυγχρονίζουν και να αναβαθμίζουν τον κλάδο, η επιτάχυνση των διαδικασιών και η απλοποίηση της γραφειοκρατίας, η δημιουργία δηλαδή των κατάλληλων συνθηκών για να αυξηθεί η προσφορά οικιστικών μονάδων για να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη ζήτηση. Την ίδια ώρα το κράτος είναι και ιδιοκτήτης γης η οποία θα μπορούσε να αξιοποιηθεί. Σημαντικό ρόλο έχουν επίσης και οι τράπεζες οι οποίες θεωρούμε ότι πρέπει να χρηματοδοτούν έργα που να είναι βιώσιμα.
Οι ιδιώτες που δραστηριοποιούμαστε στον κλάδο, έχουμε την τεχνογνωσία, την εμπειρία και το ανθρώπινο δυναμικό για να συμβάλουμε στην υλοποίηση έργων. Συνεπώς, μια σύμπραξη δημόσιου με ιδιωτικού τομέα, αντλώντας και βέλτιστες πρακτικές από το εξωτερικό, στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης πολιτικής θα μπορούσε να οδηγήσει στο ζητούμενο: να αντιμετωπιστεί το στεγαστικό πρόβλημα μέσω της προσφοράς προσιτής στέγης για τις διαφορετικές ανάγκες συμπολιτών μας. Ο Σύνδεσμος μας δηλώνει πρόθυμος να στηρίξει κάθε προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση.
Είναι πεποίθηση μας πως το κλειδί για την επίτευξη των επιθυμητών αποτελεσμάτων, βρίσκεται στη συνεργασία. Στη συνεργασία μεταξύ όλων των αρμόδιων φορέων και όλων των Συνδέσμων και Οργανισμών.
Ο τόπος μας, έχει βρεθεί επανειλημμένα ενώπιων σοβαρών προβλημάτων. Αλλά τα έχουμε καταφέρει. Ξανά και ξανά. Με συνεργασία μπορούμε να ανατρέψουμε τα αρνητικά δεδομένα και να δημιουργήσουμε νέες προοπτικές για την στέγαση στην Κύπρο.
Σας ευχαριστώ ξανά για την πρόσκληση σας και σας διαβεβαιώνω πως ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Επιχειρηματιών Ανάπτυξης Γης και Οικοδομών, είναι έτοιμος να συμβάλει με κάθε δυνατό τρόπο στην προσπάθεια που καταβάλλεται.
